30 sierpnia, tuż po zakończeniu głosowania w Gabonie i oficjalnym wyborze prezydenta Alego Bongo na trzecią kadencję, grupa oficerów wojskowych ogłosiła jego usunięcie ze stanowiska i aresztowanie oraz zawieszenie konstytucji. Miesiąc wcześniej, 26 lipca, w Nigrze otoczenie wojskowe obaliło prezydenta Bazouma. To tylko dwa najnowsze zamachy stanu z kalendarium niekonstytucyjnych zmian rządu w Afryce Subsaharyjskiej w ostatnich latach; to niezwykle niebezpieczna sytuacja, która niesie ze sobą ryzyko wystąpienia efektu domina w wielu aspektach w całym regionie, a także w Europie. Wyrażamy w tej kwestii nasze zaniepokojenie i wzywamy Komisję Europejską do wzmożenia wysiłków dyplomatycznych na rzecz ułatwienia przywrócenia demokracji i konstytucyjnego porządku.
Współprzewodniczący Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego Afryki, Karaibów, Pacyfiku i UE, eurodeputowany S&D, Carlos Zorrinho, powiedział:
- Burkina Faso, Mali, Gwinea, a teraz Niger i Gabon. Wojskowe zamachy stanu i niekonstytucyjne zmiany rządu w regionie subsaharyjskim są bardzo niepokojące ze względu na ogromny wpływ, jaki mogą one mieć na cały Sahel, a także rosnące wyzwania, jakie te zamachy stanu niosą dla demokracji i rozwoju w tym regionie. Grupa S&D wzywa wszystkie zaangażowane strony do powstrzymania się od stosowania jakiejkolwiek przemocy oraz do powrotu na demokratyczną ścieżkę prowadzącą do stabilności i konstytucyjnego porządku.
- Pandemia Covid-19, wpływ rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie, konfliktów religijnych, klęsk żywiołowych i zmian klimatycznych - związany ze złym zarządzaniem, korupcją i nadużywaniem władzy - spowodował jeszcze większe ubóstwo i brak bezpieczeństwa, wywołując rosnące niezadowolenie wśród społeczeństwa. Niechęć do interwencji zewnętrznych postrzeganych jako kolonialne, a jednocześnie kontrowersyjne wpływy Rosji i Chin, osłabiły zdolność UE do zapobiegania zamachom stanu w regionie i zniechęcania do nich.
- Jako UE musimy w dalszym ciągu potępiać ataki na konstytucyjny i demokratyczny porządek, a także zacieśniać naszą współpracę z Unią Afrykańską, Wspólnotą Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej (Ecowas) oraz wszystkimi pozostałymi zaangażowanymi podmiotami międzynarodowymi, ułatwiając opracowanie planu działania na rzecz krótko- i długoterminowej drogi powrotu do demokracji.
- Dlatego też należy dokonać przeglądu systemu sankcji. Chociaż są to mechanizmy, które działają odstraszająco na zamachy stanu i jako narzędzie nacisku, aby powrócić do konstytucyjnej normalności, stwarzają one ryzyko pogorszenia sytuacji humanitarnej w terenie. Powinniśmy tego unikać za wszelką cenę. Wzywamy zatem Komisję do pogłębienia systemu wyjątków mających zastosowanie do sankcji zbiorowych, aby zagwarantować dostęp do pomocy humanitarnej najbardziej podatnym na zagrożenia grupom społecznym.
