De S&D-Fractie strijdt voor bindende regels om ervoor te zorgen dat bedrijven verantwoordelijkheid nemen voor mensen en de planeet. Het is tijd dat bedrijven de negatieve gevolgen van hun activiteiten voor de mensenrechten en het milieu in de hele waardeketen in kaart brengen en beperken, zowel binnen als buiten de EU. Niet-naleving betekent sancties en slachtoffers die schade hebben geleden, moeten hun recht kunnen halen bij de rechtbank. Sancties en boetes voor het niet nakomen van de due diligence-verantwoordelijkheden zouden bedrijven aanmoedigen om de nodige maatregelen te nemen om schade te voorkomen.
Met due diligence bedoelen we "redelijke zorg". In het bijzonder de zorg die we van bedrijven verwachten om mensenrechten, het milieu en goed bestuur te respecteren. Wij willen deze zorgvuldigheid garanderen door bedrijven te verplichten maatregelen te nemen voor verantwoord ondernemen. Deze maatregelen zouden bedrijven verplichten om risico's in de gaten te houden en te identificeren, en de negatieve gevolgen van de activiteiten van een bedrijf aan te pakken en te verhelpen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de effecten van een bedrijf op sociale en arbeidsrechten, op een natuurlijk ecosysteem of op lokaal bestuur waar risico's op corruptie of omkoping bestaan.
We vechten ervoor om verantwoordelijk zakendoen tot norm te verheffen. Zakendoen in de 21e eeuw moet verantwoord zakendoen betekenen. Om dit mogelijk te maken, moeten we verder gaan dan de huidige vrijwillige normen en bindende EU-regels voor due diligence voor bedrijven opstellen, die hen verplichten naar hun hele waardeketen te kijken. Zorgvuldigheidseisen moeten geen hokjes zijn, maar een continu proces.
We strijden voor een betere toegang tot de rechter voor slachtoffers die schade hebben geleden door toedoen van EU-bedrijven. Kortom, we strijden ervoor om mensen en planeet op de eerste plaats te zetten, niet winst.
We willen er zeker van zijn dat bedrijven in hun hele waardeketen zorgvuldigheid betrachten op het gebied van milieu, bestuur en mensenrechten - ook als die waardeketen zich buiten Europa uitstrekt. Zelfs als de toeleveringsketens zeer complex zijn, verwachten wij dat bedrijven alles doen wat redelijkerwijs van hen kan worden verwacht om schade te voorkomen.
De regels moeten een brede reikwijdte hebben en van toepassing zijn op alle bedrijven in de EU, met inbegrip van financiële dienstverleners. Alle bedrijven met meer dan 250 werknemers en een omzet van ten minste € 40 miljoen moeten onder de verplichtingen vallen.
Vrijwillige maatregelen op het gebied van zorgvuldigheid (zoals de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen) hebben niet geleid tot een algehele mentaliteitsverandering bij bedrijven in de EU: uit recent onderzoek blijkt dat slechts 37% van de respondenten momenteel zorg draagt voor het milieu en de mensenrechten, en dat slechts 16% de hele toeleveringsketen bestrijkt.
Wij willen een gelijk speelveld waar bedrijven die vrijwillige maatregelen nemen geen concurrentienadeel ondervinden omdat ze het juiste doen.
Er is brede steun voor een verplicht kader voor zorgvuldigheidseisen onder maatschappelijke organisaties, internationale normbepalers, lidstaten en bedrijven zelf. Zelfs als bedrijven niet actief proberen schade te berokkenen, ontbreekt het veel bedrijven nog aan rechtszekerheid en duidelijkheid over wat er van hen wordt verwacht.
Tijdens een recente stemming in de Commissie juridische zaken steunde een grote meerderheid van de fracties de visie van de S&D-Fractie op bindende nieuwe regels voor due diligence.
Er zijn een aantal voorbeelden waar due diligence milieu- en mensenrechtenrampen had kunnen voorkomen.
In 2013 kwamen in Bangladesh meer dan duizend arbeiders om het leven en raakten gewond, voor het merendeel vrouwen, door structurele gebreken in het Rana Plaza-gebouw. Deze ramp liet het licht schijnen op de slechte arbeidsomstandigheden die vaak voorkomen in de wereldwijde toeleveringsketen van textiel. Met bindende due diligence-regels kunnen we ervoor zorgen dat bedrijven in de EU alle redelijke inspanningen leveren om schendingen van de rechten van de arbeiders die de kleding maken die wij elke dag kopen en dragen, te identificeren en aan te pakken.
De vervuiling van Ogoniland in de Nigerdelta is nog zo'n schokkend voorbeeld van hoe een gebrek aan verantwoordelijk ondernemerschap het milieu heeft geschaad en onmetelijke schade heeft toegebracht aan de gezondheid, huizen en bestaansmiddelen van mensen.
In de fabrieken van een wereldwijde technologieleverancier in Shenzhen toonde een golf van zelfmoorden aan dat sommige arbeiders liever doodgingen dan nog een dag aan de lopende band te staan. In plaats van de arbeidsomstandigheden te verbeteren, reageerde het bedrijf door grote netten buiten veel van de gebouwen te plaatsen. Dit soort zakelijk gedrag zou nooit geaccepteerd mogen worden van de toeleverancier van een bedrijf in de EU, en slachtoffers of hun vertegenwoordigers zouden moederbedrijven ter verantwoording moeten kunnen roepen.
Alleen door bedrijven verantwoordelijk te stellen voor de gevolgen van hun zakelijk gedrag kan de EU haar wereldwijde klimaatverbintenissen effectief nakomen. Als grootste markt ter wereld spelen EU-bedrijven een cruciale rol bij het vaststellen van wereldwijde normen. Door het toepassingsgebied van due diligence uit te breiden tot de hele toeleveringsketen kan de EU een positieve invloed uitoefenen op de wereld als internationale normsteller om uitdagingen zoals klimaatverandering en mensenrechtenschendingen aan te pakken.
Met nieuwe regels kunnen we bedrijven ook aansprakelijk stellen als ze hun due diligence-verplichtingen niet nakomen; met andere woorden, als ze hebben bijgedragen aan schade of schade hebben veroorzaakt die voorkomen had kunnen worden, kunnen we ervoor zorgen dat slachtoffers gemakkelijker toegang tot de rechter krijgen.
Wij vinden dat de CEO's van bedrijven verantwoordelijk moeten zijn voor het toezicht op het due diligence-proces. We willen ervoor zorgen dat er geen achterdeurtjes meer zijn. In bedrijven met meer dan 1000 werknemers willen we dat de beloning wordt gekoppeld aan de uitvoering van de due diligence.
Ondernemingen worden verplicht om tijdens het hele due diligence-proces samen te werken met de betrokken belanghebbenden en hun vertegenwoordigers, zoals vakbonden. Als een bedrijf niet over voldoende informatie over mogelijke schade beschikt, moet het maatschappelijke organisaties betrekken met relevante informatie.
We willen sancties voor bedrijven die de regels niet naleven, met boetes die kunnen oplopen tot 5% van de wereldwijde omzet van een bedrijf. Het publiekelijk aan de kaak stellen van bedrijven door de autoriteiten zou een ander middel moeten zijn om ervoor te zorgen dat bedrijven zich aan de regels houden, naast het verwijderen van producten van de EU-markt. Overtredingen van de zorgvuldigheidsregels hebben ook gevolgen voor de mate waarin een bedrijf in aanmerking komt voor openbare aanbestedingen.
Op 1 juni 2023 nam het Europees Parlement zijn standpunt aan over verplichte regels om de impact op mensenrechten en milieu mee te nemen in het zakelijk handelen. Ondanks pogingen van conservatieven in het Europees Parlement om de nieuwe regels af te zwakken, stemde een meerderheid van de leden voor onze progressievere aanpak.
Nu het onderhandelingsmandaat van het Parlement is goedgekeurd, zal de S&D-Fractie tussen nu en het einde van het huidige mandaat het zware werk blijven leiden om een akkoord te bereiken met de EU-regeringen in de Raad.
Dit is een keerpunt. De meeste bedrijven nemen hun plicht tegenover mens en milieu serieus en deze nieuwe, eerlijke regels zullen bedrijven nog meer helpen door die paar grote cowboybedrijven - bedrijven die op een oneerlijke, onethische manier worden geleid - ervan te weerhouden de regels te overtreden.