Hier geven we een overzicht van de uitgebreide geschiedenis van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten in het Europees Parlement (S&D-Fractie), die sinds haar oprichting in 1953 een cruciale rol heeft gespeeld bij het vormgeven van het beleid van het Europees Parlement. De S&D-Fractie heeft een onuitwisbare stempel gedrukt op het politieke landschap van de Europese Unie, met belangrijke mijlpalen die de organisatie en richting van de fractie hebben beïnvloed. Begonnen als een socialistische fractie in de Gemeenschappelijke Vergadering van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal in 1953, heeft de S&D-Fractie zich nu ontwikkeld tot een van de meest invloedrijke fracties in het Europees Parlement.
Afbeelding: De ministers van Buitenlandse Zaken ondertekenen het Verdrag van Parijs, 1951
In het begin van de jaren 1950 stelde Robert Schuman het plan voor de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) voor, dat uiteindelijk zou uitgroeien tot de Europese Unie. De socialist Paul-Henri Spaak uit België werd de eerste voorzitter van de Gemeenschappelijke Vergadering van de EGKS.
In dezelfde periode herstelden de Europese socialisten hun banden en werden ze bekend als de Socialistische Internationale. De organisatie richtte een Studiegroep voor Europese Eenheid op en na vergaderingen tussen juli 1951 en augustus 1952 bereikte de Speciale Commissie overeenstemming over een tienpuntenbeleid voor een Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, wat het eerste transnationale socialistische partijbeleid voor Europese integratie betekende.
Als gevolg hiervan werd in september 1952 de Socialistische Fractie in de Gemeenschappelijke Vergadering van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal opgericht door de nationale partijen van de zes lidstaten. Binnen een jaar richtte de Socialistische Fractie een bureau en een permanent secretariaat op in Luxemburg, met Guy Mollet (SFIO Frankrijk) als voorzitter van de Fractie. Dit volgde het precedent van samenwerking in het kader van de Socialistische Internationale en de Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa.
Afbeelding: Paul-Henri Spaak & Guy Mollet, 1953
Halverwege de jaren 1950 begonnen de onderhandelingen voor twee nieuwe verdragen - de Europese Economische Gemeenschap (EEG) en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (EURATOM). Naast Schuman waren verschillende andere prominente politici betrokken bij de totstandkoming van de EEG en EURATOM verdragen. Paul-Henri Spaak speelde bijvoorbeeld een sleutelrol in de onderhandelingen en was een van de architecten van het Verdrag van Rome.
In 1957 werd het Verdrag van Rome ondertekend, dat officieel de EEG oprichtte en de basis legde voor de toekomstige Europese Unie. De Socialistische Fractie speelde een belangrijke rol bij het pleiten voor een sterkere sociale dimensie van het verdrag, wat uiteindelijk leidde tot de opname van bepalingen over sociaal beleid en de rechten van werknemers. Een van deze bepalingen was het Europees Sociaal Fonds, dat financiële steun bood aan sociale en werkgelegenheidsprogramma's in de hele Europese Unie. De socialisten waren ook voorstander van het afschaffen van handelsbarrières, maar alleen met garanties voor de bescherming van Europese werknemers. Dit was een belangrijke stap in de richting van de oprichting van een interne Europese markt gericht op sociale rechten.
In 1965 werd het Fusieverdrag ondertekend, waarin de instellingen van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, de EEG en EURATOM werden samengevoegd tot één entiteit, de Europese Gemeenschappen. De Socialistische Fractie steunde dit verdrag, dat hielp om een meer verenigd en geïntegreerd Europa te creëren.
In de eerste 16 jaar van haar bestaan had de Socialistische Fractie zes voorzitters: Guy Mollet, Hendrik Fayat, Pierre Lapie, Willi Birkelbach, Käte Strobel en Francis Vals.
Afbeelding: Het Fusieverdrag, 1965
Gedurende de jaren 1970 promootte de Socialistische Fractie actief het idee van een economische en monetaire unie en in 1972 presenteerde de Fractie haar eigen plan voor een monetaire unie in Europa.
In 1973 traden het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken toe tot de Europese Gemeenschappen, wat leidde tot een uitbreiding van de Socialistische Fractie. Aan het einde van het decennium vonden de eerste rechtstreekse verkiezingen voor het Europees Parlement plaats en werd de Socialistische Fractie de op één na grootste fractie in het Parlement.
In 1974 werd de Fractie omgedoopt tot de Socialistische Fractie in het Europees Parlement na de oprichting van het Europees Parlement. In deze periode zette de Socialistische Fractie zich in voor vrede en democratie in de hele wereld. De fractie was een uitgesproken tegenstander van de oorlog in Vietnam en steunde pogingen om een einde te maken aan het conflict. De Fractie steunde ook democratische bewegingen in Spanje en Portugal, die leidden tot de omverwerping van hun autoritaire regimes.
Belangrijke aandachtspunten van de socialisten in de jaren '70 waren: de ontwikkeling van de sociale dimensie van de Europese Gemeenschap; het recht op werk door het waarborgen van volledige werkgelegenheid; een communautair industriebeleid; een menselijker omgeving door gemeenschappelijke gezondheids- en veiligheidsnormen; sociale zekerheid door de standaardisatie van sociale uitkeringen; inkomensverdeling en het gebruik van activa door een communautair inkomensbeleid.
Beeld: Felipe Gonzáles, Willy Brandt en Olof Palme, 1976
Het begin van de jaren 1980 werd gekenmerkt door economische crises en de opkomst van nieuwe rechtse partijen met een nationaal gericht beleid in heel Europa. Als reactie hierop verenigden de socialistische partijen op nationaal niveau zich tegen deze nieuwe golf van rechts georiënteerde partijen. In 1981 groeide de Socialistische Fractie in omvang toen meer linkse partijen lid werden van het Europees Parlement en de Europese integratie steunden.
In 1984 steunde de Socialistische Fractie de socialist Jacques Delors als voorzitter van de Europese Commissie, wat het begin betekende van een nauwe relatie tussen de twee. Het voorzitterschap van Delors werd gekenmerkt door belangrijke bijdragen aan de Europese Gemeenschappen, waaronder zijn pleidooi voor de oprichting van de Europese interne markt. Hij speelde een sleutelrol in de onderhandelingen over de Europese Akte van 1986, die tot doel had de belemmeringen voor handel, kapitaal en arbeid in de hele EU weg te nemen. De oprichting van de interne markt hielp de economische groei te verhogen en nieuwe banen te creëren in veel Europese landen, wat op zijn beurt positieve gevolgen had voor het sociale beleid.
In 1989 steunde de Groep de kandidatuur van Jacques Delors voor een tweede termijn als voorzitter van de Europese Commissie en hij werd met succes herkozen. Bovendien steunde de Groep de uitbreiding van de Europese Gemeenschappen met nieuwe lidstaten uit Zuid-Europa.
Afbeelding: Socialistische leden voeren campagne voor het Europees Sociaal Handvest, 1989
In deze periode bleef de Socialistische Fractie sociaaldemocratisch beleid promoten en het Europese integratieproces steunen. Een van de grotere kwesties op de agenda van de socialisten was de opleving van nationalisme, vreemdelingenhaat en racisme tegen immigranten die naar de EG-landen kwamen. De PES-groep reageerde op deze uitdagingen door beleid te promoten dat gericht was op het bevorderen van sociale cohesie en integratie, waaronder steun voor maatregelen om discriminatie te bestrijden en diversiteit te bevorderen, evenals inspanningen om de toegang tot onderwijs, opleiding en werkgelegenheid voor immigranten en andere gemarginaliseerde groepen te verbeteren.
In 1992 werd het Verdrag van Maastricht ondertekend, waarmee de Europese Unie werd opgericht en een kader werd gecreëerd voor economische en politieke integratie. De Socialistische Fractie speelde een actieve rol in de onderhandelingen die aan het verdrag voorafgingen en steunde de goedkeuring ervan. In november van datzelfde jaar werd de Partij van Europese Socialisten (PES) opgericht, een transnationale socialistische organisatie bestaande uit leden van Europese socialistische partijen. Daarom werd de Socialistische Fractie omgedoopt tot Fractie van de Partij van Europese Socialisten (PES-fractie) om de relatie tussen de twee organisaties aan te geven.
In de aanloop naar de verkiezingen van 1994 richtte de PES-Fractie zich op zeven belangrijke gebieden in de nieuwe Europese Unie: het creëren van banen, gelijkheid tussen mannen en vrouwen, bescherming van het milieu en consumenten, het creëren van vrede en veiligheid, het reguleren van immigratie en het bestrijden van racisme, het bestrijden van georganiseerde misdaad en het werken aan democratie. De PES-Fractie won een aanzienlijk aantal zetels en werd de grootste fractie, met Pauline Green (UK) als voorzitster.
Het idee van de eenheidsmunt was decennia eerder al gesteund door de socialisten en dus steunde de PES-Fractie in deze periode de invoering van de euro als eenheidsmunt voor de Europese Unie, die een paar jaar later zou worden gecreëerd. De PES-Fractie, die sterk geloofde in de uitbreiding van de EU, speelde jaren later een belangrijke en actieve rol in het toetredingsproces van nieuwe lidstaten uit Centraal- en Oost-Europa. Door hun toetreding te bepleiten en te ondersteunen, speelde de Groep een cruciale rol in het bevorderen van Europese integratie, het stimuleren van stabiliteit en het bevorderen van welvaart in de regio.
Afbeelding: Ondertekening van het Verdrag van Maastricht, 1992
De terroristische aanslagen van 11 september hadden een grote invloed op de wereldpolitiek en de EU was niet immuun voor deze veranderingen. Een van de gevolgen van de aanslagen was dat de PES-Fractie, een politieke partij op EU-niveau, prioriteit begon te geven aan wereldwijde samenwerking en culturele uitwisseling. Tegelijkertijd was er een opkomst van extreemrechtse populistische partijen in het EU-parlement, die de nadruk legden op nationaal beleid en antimigratiebeleid. Deze trend was duidelijk zichtbaar in de opkomst van populistische partijen in EU-lidstaten zoals het VK, Denemarken en Nederland.
In 2004 nam Martin Schulz de leiding over van de PES-Fractie, die opnieuw de op één na grootste fractie in het Europees Parlement was geworden. Om het parlementaire werk van de fractie te benadrukken en zich te onderscheiden van de PES, werd de naam veranderd in Socialistische Fractie in het Europees Parlement. Later, in 2009, onderging de fractie nog een naamsverandering en werd ze de Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten in het Europees Parlement (S&D-Fractie), als gevolg van de wens om de nationale partijen die lid zijn van de fractie meer te betrekken.
Het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie werd in 2000 voorgesteld door de Europese Conventie en het redactieproces duurde tot de opname ervan in het Verdrag van Lissabon in 2009. Gedurende deze periode waren de socialisten sterke voorstanders van het handvest. Hun inspanningen waren instrumenteel in de onderhandelingen over de inhoud van het Handvest en zorgden ervoor dat het werd opgenomen in de uiteindelijke versie van het Verdrag. Het Handvest is sindsdien een sleuteldocument geworden voor de bescherming en bevordering van de grondrechten in de Europese Unie.
Beeld: Voormalig lid van het Europees Parlement Jo Leinen en voormalig voorzitter van de S&D-Fractie Martin Schulz, 2001
Tussen 2010 en 2019 bleef de S&D-Fractie een belangrijke rol spelen in de vormgeving van de Europese politiek. In 2010 pleitte de S&D-Fractie sterk voor de invoering van een belasting op financiële transacties om speculatie te beteugelen en bij te dragen aan de begroting van de EU. In dezelfde periode steunde de S&D-Fractie de oprichting van het Europees Stabiliteitsmechanisme om toekomstige financiële crises te voorkomen en de lidstaten te beschermen en bij te staan.
In 2014 speelde de Fractie een belangrijke rol bij de verkiezing van Jean-Claude Juncker tot voorzitter van de Europese Commissie, wat de eerste keer was dat de voorzitter van de Commissie werd gekozen op basis van de resultaten van de verkiezingen voor het Europees Parlement. In deze periode speelde de S&D-Fractie ook een prominente rol in het bepleiten van sociale rechtvaardigheid en de rechten van werknemers, en drong zij aan op een sterkere en meer samenhangende Europese Unie.
De opvolgers van Martin Schultz in de S&D-Fractie tot de verkiezingen van 2019 waren Hannes Swoboda, Gianni Pittella en Udo Bullmann.
De S&D-Fractie, momenteel onder leiding van Iratxe García Pérez, behield haar positie als op één na grootste fractie in het Europees Parlement na de verkiezingen van 2019. Een van de belangrijkste prioriteiten voor de S&D-Fractie in de zittingsperiode 2019-2024 was de uitvoering van een Europese Green Deal, die tot doel heeft de EU in 2050 koolstofneutraal te maken. De S&D-Fractie heeft zich ook ingezet voor een eerlijke en rechtvaardige overgang naar een koolstofarme economie, die ervoor zorgt dat werknemers en gemeenschappen niet achterblijven.
Afbeelding: Voormalig voorzitter van de S&D-Fractie, Hannes Swoboda, voormalig president van Frankrijk, François Hollande, en voorzitter van het Europees Parlement, Martin Schultz, 2013
De S&D-Fractie in het Europees Parlement is zeer actief geweest in de huidige zittingsperiode. In deze periode is de fractie betrokken geweest bij een aantal belangrijke initiatieven en beleidsmaatregelen, zoals de Green Deal, de Digital Services Act en de reactie op de COVID-19-pandemie.
In 2020 richtte de groep zich op de reactie op de pandemie door te pleiten voor een gecoördineerde EU-respons en door maatregelen ter bescherming van burgers en werknemers te ondersteunen. In 2021 speelde de S&D-Fractie een belangrijke rol bij het verkrijgen van een resolutie van het Europees Parlement waarin werd opgeroepen tot opschorting van de octrooien op COVID-19-vaccins om de wereldwijde toegang tot vaccins te verbeteren. De Fractie is ook actief geweest in het bevorderen van sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid, bijvoorbeeld door te pleiten voor het Just Transition Fund en aan te dringen op ambitieuze klimaatdoelstellingen.
In 2022 nam de situatie in Oekraïne een wending toen Russische troepen een brutale invasie lanceerden en de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne schonden. Deze agressie door Rusland werd breed veroordeeld door de internationale gemeenschap en de Europese Unie reageerde met een reeks maatregelen om Oekraïne te steunen en druk uit te oefenen op het Rusland van Poetin.
De S&D-Fractie is, als een van de grootste fracties in het Europees Parlement, bijzonder uitgesproken in haar veroordeling van de Russische acties en haar steun voor Oekraïne. De fractie heeft consequent opgeroepen tot sancties tegen Rusland en tot een krachtig standpunt van de EU ter ondersteuning van de soevereiniteit van Oekraïne. Dit omvat het ondersteunen van maatregelen om de politieke en economische banden tussen de twee regio's te verdiepen, evenals het bieden van humanitaire hulp aan degenen die getroffen zijn door het conflict in Oost-Oekraïne.
Bekijk de lijst met onze topprioriteiten hier
Beeld: S&D-voorzitter Iratxe García Pérez in het Parlement
De film over de 70e verjaardag van de S&D-Fractie viert onze 70-jarige reis en inzet voor sociale rechtvaardigheid. De film belicht onze prestaties bij het bevorderen van gelijkheid, eerlijkheid en vooruitgang in Europa en daarbuiten, waaronder wetgeving op het gebied van werknemersrechten, gendergelijkheid en milieubescherming. Bekijk de film voor een inspirerende boodschap van hoop en vooruitgang op weg naar een rechtvaardigere en eerlijkere toekomst.
Enrique Barón Crespo, voormalig voorzitter van de Socialistische en Democratische Fractie, vertelt ons over het belang van de Fractie in de afgelopen jaren en de rol die de Fractie in de toekomst zou moeten spelen, als onderdeel van de viering van de 70e verjaardag van de Socialistische en Democratische Fractie in het Europees Parlement.
Ontdek de rijke geschiedenis van de S&D-Fractie aan de hand van deze boeiende video met diavoorstelling. Maak een reis door de afgelopen 70 jaar van de bijdragen van de S&D-Fractie aan de ontwikkeling van de Europese Unie, vanaf de oprichting in 1953 tot nu. Deze video laat historische foto's zien van iconische momenten zoals de ondertekening van het Verdrag van Rome en de oprichting van het Europees Parlement, evenals opmerkelijke figuren die een belangrijke rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van de S&D-Fractie. Bekijk de diavoorstelling en krijg een kijkje in de toewijding van de S&D-Fractie aan de strijd voor sociale rechtvaardigheid, gelijkheid en democratie in Europa.
